دگرگونی چندگانه برخی آواهای ایرانی باستان در زبان فارسی

Authors

یدالله منصوری

عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

abstract

این مقاله به برسی گونه های چندگانه برخی لغات فارسی، با نشان دادن سیر تحوّل و مسیر تحوّل آوایی آنها از زمان باستان تاکنون می پردازد. این واژه ها عبارت اند از : هُجیر، خُجیر و هُژیر همه به معنی «زیبا، پسندیده»؛ خروس، خروه و خروچ هر سه به معنی «بانگ کننده، خروس»؛ رزه، رژه و رجه«ریسمان، طناب»؛ گیهان، کیهان، جیهان و جهان؛ جیوه، ژیوه و زیبق به معنی «سیماب، فلز مایع درخشان و سخت»؛ نُپی، نُبی و نوی به معنی «قرآن»؛ هرزه (هرز)، خُله «هرزگی» (خُل «نادان») و یله «آزاد، رها، ول»؛ برخی از این واژه ها فعل هستند: جاویدن (جویدن)، چاویدن و ژاویدن «نشخوارکردن»؛ خپسیدن، خفسیدن، خسپیدن و خسبیدن به معنی «خوابیدن»؛ ساویدن، سابیدن و ساییدن به معنیِ «مالیدن، سودن»؛ مزیدن، مژیدن و مکیدن به معنی «مک زدن»

Sign up for free to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دگرگونی چندگانة برخی آواهای ایرانی باستان در زبان فارسی

این مقاله به برسی گونه های چندگانة برخی لغات فارسی، با نشان دادن سیر تحوّل و مسیر تحوّل آوایی آنها از زمان باستان تاکنون می پردازد. این واژه ها عبارت اند از : هُجیر، خُجیر و هُژیر همة به معنی «زیبا، پسندیده»؛ خروس، خروه و خروچ هر سه به معنی «بانگ کننده، خروس»؛ رزه، رژه و رجه«ریسمان، طناب»؛ گیهان، کیهان، جیهان و جهان؛ جیوه، ژیوه و زیبق به معنی «سیماب، فلز مایع درخشان و سخت»؛ نُپی، نُبی و نوی به معنی «ق...

full text

نقش هوش چندگانه در هویت فرهنگی و پیشرفت زبان آموزان ایرانی زبان انگلیسی

تسلط بر یک زبان خارجی مستلزم آشنایی با فرهنگ گویشوران آن زبان است.هدف از این مطالعه، بررسی رابطه هویت فرهنگی زبان دوم و پیشرفت زبانی، ارتباط هویت فرهنگی و هوش چندگانه، و رابطه هوش چندگانه و پیشرفت زبانی زبان آموزان ایرانی است.این مطالعه همچنین به دنبال این است که کدام نوع هوش می تواند هویت فرهنگی و پیشرفت زبانی را پیش بینی کند.در ابتدا برای انتخاب یک نمونه همگن از زبان آموزان آزمون تافل گرفته ش...

full text

تحول - hu̯ ایرانی باستان در گویش‌های ایرانی

خوشۀ همخوانی hu̯– ایرانی باستان در گویش‌های ایرانی به شکل‌های مختلفی تحول یافته است. در این مقاله، پس از شرح مختصر پیشینۀ تحول hu̯– ایرانی باستان در زبان‌های ایرانی دورۀ باستان و ایرانی میانۀ غربی، چگونگی تحول آن در گویش‌های نو شمال غربی و جنوب غربی بررسی شده است. hu̯– ایرانی باستان به پنج صورت تحول یافته و دو روند کلی را پیموده است: روند نخست: hu̯– > xw– > x– > h–، روند دوم: hu̯– > wh– >w– > f– . گ...

full text

باغ و باغ سازی در فرهنگ ایرانی و زبان فارسی

در این مقاله ضمن اشاره به اهمیت زبان در تولید، حفظ و تداوم فرهنگ و هویت در جامعه، به یکی از دست آوردهای زبان فارسی در انتقال یک حوزه معنایی و نظام مفهومی میپردازیم. این حوزه معنایی همانا بیان فرهنگی - مفهومی فضاهای سبز طراحی شده و ساخته شده توسط جامعه ایرانی در طول تاریخ است. برای نامیدن اینگونه فضاها در زبان فارسی از لغات متعددی استفاده می شده است. مجموعه این کلمات و معانی مرتبط با آنها یک انگ...

full text

تأثیر فرهنگ ایرانی در آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان

با توجه به رابطۀ تنگاتنگ زبان و سنت‌های فرهنگی، از قرن نوزدهم علاوه بر آموزش زبان بر آموزش فرهنگ نیز تأکید شد. با این حال، کمبود تحقیقات در‌خصوص تأثیرات فرهنگ ایرانی در آموزش زبان فارسی به غیر ‌فارسی‌زبانان کاملاً مشهود است. روش کار در این‌جا با تهیة پرسش‌نامه همراه با کنترل روایی صوری و محتوایی آن بوده است. پیکرة مورد بررسی پنجاه فارسی‌زبان را در سنین و سطوح تحصیلی متفاوت دربر می‌گیرد که ممکن ا...

full text

بررسی تطبیقی نام آواهای زبان فارسی و کُردی سورانی

پژوهش حاضر به بررسی و توصیف نام آواه ها در زبان فارسی و زبان کردی گویش سورانی می پردازد. هدف این پژوهش دسترسی به یک طبقه بندی دقیق در خصوص نام آواهای زبان فارسی و گویش کردی سورانی و جمع آوری نام آواهای موجود در هر دو زبان است و از این طریق می خواهد به مطالعات زبانی و زبان شناسی کمک کند.زبان شناسان نام آوا را واژه ای می دانند که میان لفظ و معنای آن معمولاً نوعی رابطه ی طبیعی باشد و اگر در واژه ای...

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی

جلد ۴، شماره ۸، صفحات ۴۷-۵۵

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023